Czym jest ADHD?

Od genetyki po niewłaściwą dietę

U podstaw występowanie ADHD leżą nieprawidłowości w funkcjonowaniu ośrodkowego układu nerwowego. Wpływ na to mają m.in.:

• predyspozycje genetyczne,
• niska waga urodzeniowa,
• urazy w ciąży,
• niedotlenienie dziecka w czasie porodu,
• urazy głowy,
• zaniedbanie np. niepomaganie dziecku w czasie nauki,
• palenie papierosów w czasie ciąży,
• zażywanie różnych substancji psychoaktywnych w czasie ciąży,
• zespół FAS – efekt nadużywania przez kobietę alkoholu w ciąży,
• zatrucia metalami ciężkimi,
• uszkodzenia centralnego układu nerwowego,
• niewłaściwa dieta, zawierająca sztuczne barwniki, napoje gazowane,
• wysokoprzetworzone produkty itd.

Hiperaktywne dziecko

ADHD sprawia, że dziecko ma problem z wytrzymaniem spokojnie w jednym miejscu. Siedząc macha nogami, rękoma, jest wiecznie pobudzone. Dlatego do objawów ADHD zaliczane są takie zachowania jak:

• zaburzenia równowagi i koncentracji – które polegają na trudnościach ze skupieniem się, słuchaniem innych, zapominaniu o czymś (np. o obowiązkach domowych typu wyprowadzić psa, wynieść śmieci itp.), roztargnieniu, popełnianiu przez to błędów, odkładaniu zaplanowanych czynności na ostatnią chwilę (np. zadań domowych), częstym gubieniu zabawek lub innych przedmiotów i problemie z przypomnieniem sobie, gdzie zostały odłożone, unikaniu czynności, które wymagają zbyt wielkiego zaangażowania,
• nadruchliwość – czyli przebywanie w ciągłym ruchu, często nawet bezcelowe, niedostosowywanie się do właściwego zachowania w danej sytuacji, wiercenie, bawienie się, kiedy dziecko powinno pozostać w jednym miejscu, brak umiejętności zachowywania się cicho, w tym także odpoczywania w ciszy i spokoju,
• porywczość – która ujawnia się poprzez m.in. wyrażanie przez dziecko emocji i myśli bez zastanowienia, ciągłym skupianiu uwagi na sobie, przeszkadzaniu innym, odpowiadaniu, zanim ktoś zdąży skończyć zadawać pytanie, nieczekanie na swoją kolejkę w zabawach grupowych.

Dzieci z ADHD bardzo często zaczynają robić kilka rzeczy naraz, ale żadnej z nich nie kończą. A jeśli już się czegoś podejmują, to zazwyczaj nie robią tego dokładnie. W szkole problemem dla nich jest jednoczesne słuchanie nauczyciela i notowanie tego, co mówi.

Dziecko chore czy niegrzeczne?

Aby prawidłowo zdiagnozować ADHD, potrzebne są opinie kilku specjalistów: pediatry, psychologa, psychiatry, a czasami także neurologa dziecięcego. Jednym z elementów rozpoznawania choroby jest szczegółowy wywiad z rodzicami. Podczas tej rozmowy uzyskuje się informacje na temat tego, jak dziecko zachowuje się w domu, w szkole i wśród rówieśników. Czasami niezbędna jest także opinia wychowawcy, nauczycieli czy pedagoga szkolnego. Ponadto podczas badań diagnostycznych dziecko poddawane jest testom psychologicznym, które mają na celu ocenę intelektualną dziecka oraz to, jaką ma zdolność do zapamiętywania, koncentracji, kojarzenia, a także jak kształtuje się jego sprawność i koordynacja ruchowa. Wykluczyć trzeba np. upośledzenie umysłowe, trudności w nabywaniu umiejętności szkolnych, zaburzenia lekowe czy chorobę afektywną dwubiegunową.

Pod opieką specjalistów

Co zrobić z dzieckiem cierpiącym na ADHD? Na pewno nie można bagatelizować tego schorzenia, tylko jak najszybciej trafić pod specjalistyczną opiekę psychologa lub psychiatry. Postępujące z wiekiem ADHD będzie tylko hamowało rozwój dziecka. Dlatego ważny jest kompleksowy program leczenia, który obejmuje psychoterapię i terapię dziecka w grupie rówieśniczej oraz leczenie farmakologiczne. Oprócz tego w terapii udział biorą rodzice, dla których organizowane są zajęcia psychoedukacyjne. Przewidziana jest także wspólna terapia – dla całej rodziny. Blisko 70 procent przypadków dzieci jeszcze w okresie dojrzewania ma ADHD, a ok. 5-10 procent ma objawy chorobowe jeszcze w okresie dorosłości. Jeśli ADHD nie będzie leczone, to wówczas mogą pojawić się powikłania zdrowotne i emocjonalne. Dziecko z takim przypadkiem chorobowym nie poradzi sobie same w szkole i będzie miało wyniki znacznie niższe niż jego własne możliwości. Oprócz tego postrzegane będzie jako niewychowane. To może spowodować, że nie spotka się z aprobatą rówieśników, a jego poczucie wartości będzie spadało. Z czasem przekształci się to w problemy emocjonalne, a w przypadku nastolatków może nawet prowadzić do konfliktów z prawem. Za to u osób dorosłych, które nie były leczone z ADHD, pojawiają się za to problemy w pracy czy w życiu osobistym. Wśród przykładów powikłań wymienić można m.in. uzależnienie od alkoholu, narkotyków, papierosów, próby samobójcze, depresję, zaburzenia lękowe, kłopoty ze snem.