Uzależnienie pozornie nieszkodliwe — uzależnienie behawioralne

Czym jest uzależnienie behawioralne?

Nazywamy tak utrwaloną i wielokrotnie powtarzaną czynność, która prowadzi nas do uzyskania stanu przyjemności, ulgi albo zaspokojenia. Jest to zaburzenie nawyków, ponieważ jakaś czynność lub grupa czynności jest dla uzależnionego tak silna, że odczuwa wręcz przymus jej wykonywania, głód i pragnienie, by zachowywać się w określony sposób. Co więcej, gdy nie może wykonywać danej czynności, odczuwa... fizjologiczne objawy odstawienia doskonale znane z uzależnień od środków chemicznych. Od bezsenności, przez potliwość, drżenie rąk, aż po bóle ciała, a towarzyszy temu wstyd, poczucie winy i rozdrażnienie.

Przykłady uzależnień behawioralnych

Jest wiele czynności, które mogą prowadzić do uzależnienia. Nie dochodzi tutaj do zażywania substancji chemicznej, więc pozornie nie ma się o co martwić. Chory jest uzależniony od czynności, które są akceptowane społecznie. Wśród uzależnień behawioralnych znajdziemy:

• hazard,
• pracoholizm,
• zakupoholizm,
• uzależnienie od sieci,
• uzależnienie od ćwiczeń fizycznych,
• uzależnienie od seksu,
• kompulsywne objawianie się.

Niektóre z tych czynności można długo usprawiedliwiać i tłumaczyć zwykłą troską o swoje zdrowie - w przypadku ćwiczeń fizycznych, czy potrzebą samorealizacji - w przypadku pracoholizmu. Zawsze jednak dochodzi w przypadku uzależnienia do zbytniego skupienia się na danej czynności i do poświęcenia jej całej swojej uwagi. Praca staje się tak istotna, że nie mamy życia prywatnego i nie potrafimy odpoczywać; jedzenie ma tak ogromną rolę w naszym życiu, że podporządkowujemy mu wszystkie aspekty naszego życia. Zaburzona jest kontrola naszych zachowań.

Konsekwencje uzależnień behawioralnych

Uzależnienia z tej grupy, podobnie jak inne uzależnienie, mają ogromne znaczenie na życie i poprawne funkcjonowanie człowieka. Wśród fizycznych konsekwencji znajdziemy:

• tiki nerwowe,
• problemy nerwowe,
• bóle głowy,
• bóle w klatce piersiowej,
• zespół przewlekłego zmęczenia,
• zawroty głowy.

W przypadku tych uzależnień często pierwszymi objawami są te psychiczne, które wynikają z nadmiernego angażowania się w dane czynności. Są to:

• nadaktywność,
• problemy ze snem,
• brak umiejętności odpoczywania,
• zmienność nastrojów,
• ciągła irytacja i drażliwość,
• trudność w koncentrowaniu uwagi,
• niska samoocena,
• brak satysfakcji z życia.

Uzależniony traci kontrolę nad swoim życiem i szkody widać w sferze społecznej. Często dochodzi do braku innych zainteresowań poza wykonywaną czynnością, izolowanie się od ludzi (którzy nie rozumieją nas), zanikanie więzi.

Brak ograniczeń

Trudnym aspektem uzależnień behawioralnych jest to, że nie ma dolnej granicy wieku, od której można się uzależniać np. od komputera. Coraz więcej dzieci oraz nastolatków przebywa w internecie lub w wirtualnym świecie gier tak długo, że można w ich przypadku mówić o uzależnieniu. Odczuwają one przymus korzystania z sieci, by czuć się dobrze. Jak pomóc osobie uzależnionej? Tak jak w przypadku innych uzależnień, także w przypadku uzależnień behawioralnych potrzebna jest terapia. Konieczne jest zrozumienie problemu i chęć uzyskania pomocy oraz zmiany. Potrzebne jest wsparcie bliskich, by trwać w postanowieniu oderwania się od destrukcyjnych czynności.