Nie od dzisiaj wiadomo, że uzależnienie jednego z członków rodziny ma destrukcyjny wpływ na wszystkich pozostałych domowników. Nazwanie problemu po imieniu oraz powiedzenie o nim dziecku nie jest łatwe. Bo jak to wytłumaczyć kilkuletniemu maluchowi, kiedy kształtuje mu się obraz świata i jego samego? Jeszcze większą trudnością wydaje się racjonalne wyjaśnienie maluchowi sytuacji, kiedy rodzic musi opuścić dom na kilka tygodni, by wyjechać na odwyk. Jak rozmawiać z dzieckiem o tych trudnych kwestiach i w jaki sposób można mu pomóc przetrwać trudny czas rozłąki z mamą lub tatą?
Wyobrażenia dziecka na temat uzależnienia
Zanim przejdziesz do rozmowy na temat nałogu czy wyjazdu na odwyk, postaraj się dowiedzieć, co Twoja pociecha myśli na temat uzależnienia. Jeśli jest to córka lub syn w nastoletnim wieku, możesz zapytać, jakie ma zdanie odnośnie spożywania alkoholu czy zażywania narkotyków przez nieletnich. W trakcie rozmowy dociekaj, jaki powód może mieć nastolatek, aby sięgnąć po alkohol, co zmieni wypicie piwa itp. W ten sposób dasz sygnał, że poważnie traktujesz jego punkt widzenia. Co więcej, takie rozpoczęcie może stanowić bardzo dobry wstęp do prowadzenia dalszych rozmów na temat uzależnienia, odwyku itp. Konwersacja z dzieckiem, zwłaszcza z tym starszym, może być też bardzo dobrą okazją do tego, aby przekazać kilka istotnych faktów na temat używek, w szczególności, że wśród nastolatków bardzo często panuje przekonanie, że na temat alkoholu czy narkotyków wiedzą wszystko. Podczas rozmowy możesz posłużyć się poniższymi wskazówkami:
- alkohol oraz narkotyki to silne substancje odurzające, które szkodzą zarówno zdrowiu fizycznemu, jak i psychicznemu – spowalniają umysł, ciało, negatywnie oddziałują na koordynację, upośledzają zdolność logicznego myślenia,
- większość osób po spożyciu alkoholu czy narkotyku nie jest w stanie trafnie postrzegać rzeczywistości – stąd błędne przekonanie, że taka osoba może np. kierować samochodem,
- problem uzależnienia może dotknąć każdego, w każdym wieku – z nałogiem może zmagać się zarówno osoba dorosła, jak i nastolatek.
Dlaczego odwyk jest najlepszym sposobem zdrowienia z nałogu?
- Alkoholizm, narkomania, hazard… nie ma uzależnienia, z którego człowiek byłby w stanie wyjść zupełnie samodzielnie. Niekiedy osoby uzależnione próbują się leczyć na własną rękę, ale zwykle nie przynosi to oczekiwanych rezultatów. Najgorszym momentem jest ten, kiedy trzeba przyznać się przed samym sobą, że ma się problem. Leczenie zwykle zależy od stopnia zaawansowania choroby, ale najlepszym sposobem na powrót do normalnego funkcjonowania jest odwyk. Leczenie odwykowe składa się z kilku etapów i bardzo często rozpoczyna się od detoksykacji, czyli odtruwania organizmu. Proces ten dotyczy osób przewlekle przyjmujących substancję odurzającą, u których na skutek przerwania jej stosowania pojawiają się objawy abstynencyjne takie jak lęk, drżenie, bezsenność itp. Dopiero po detoksie może rozpocząć się psychoterapia. Najczęściej stosuje się psychoterapię poznawczo-behawioralną oraz terapię krótkoterminową skoncentrowaną na rozwiązaniu (tzw. BSFT).
Jak rozmawiać z dzieckiem o pójściu na odwyk?
- Jednym z największych problemów dla osób, które podjęły decyzję, o udaniu się na specjalistyczne leczenie terapeutyczne jest ich rodzina. Jak powiedzieć dziecku, że idzie się na odwyk? Czy mąż/ żona będą mogli przyjeżdżać w odwiedziny do ośrodka uzależnień? Jak w ogóle poinformować najbliższych, że ma się problem z alkoholem, narkotykami itp.? Jak się okazuje, rozmowa z pociechą o uzależnieniu jest niezwykle istotna. To element, który nie tylko pomoże jej zrozumieć i lepiej poradzić sobie z nieobecnością jednego z rodziców, ale także pozwoli uświadomić, że nie jest winna temu, że mama czy tata ma problem z nałogiem. W trakcie konwersacji bardzo ważne jest, aby przekazać dziecku, dlaczego rodzic potrzebuje leczenia, a także wyjaśnić pokrótce, na czym polega terapia.
- Oczywiście należy darować sobie medyczny język, a starać się posługiwać jak najprostszymi słowami, aby dorastający człowiek mógł zrozumieć jak najwięcej. Co więcej, warto też znaleźć odpowiedni czas na przeprowadzenie takiej rozmowy. Najlepsze będzie spokojne otoczenie z jak najmniejszą liczbą rzeczy, które mogłyby rozpraszać uwagę dziecka. Jeśli to Ty wybierasz się na odwyk, możesz powiedzieć dziecku o swoich uczuciach do niego, a także przeprosić za wszystkie sytuacje, w których je skrzywdziłeś. Staraj się też cierpliwie odpowiadać na wszystkie pytania zadawane przez pociechę.