Człowiek w swoich codziennych czynnościach może nie widzieć nic złego, dopóki te nie przynoszą złych skutków widocznych natychmiast. O uzależnieniu można mówić w wielu kwestiach: palenie papierosów, picie alkoholu, branie narkotyków, zakupy czy seks. Kiedy można mówić o złym uzależnieniu? Czy sport może pomóc się z niego wyleczyć?
Według profesora neurobiologii Marca Lewisa uzależnienie jest nawykiem, który jest wgrany w naszym umyśle. Nawyki, które człowiek nabył przez lata wykonywania pewnej czynności, mogą mu pomagać, ale mogą też szkodzić. Wtedy mówi się o złym nawyku, który powinno się jak najszybciej zamienić na inny.
Rutyna = uzależnienie
Powtarzanie pewnych schematów kształci rutynę, np. zapalenie papierosa do kawy, wypicie piwa wieczorem do meczu albo zakup pięknej sukienki, która jest w przecenie. Jeżeli te zachowania mają negatywny wpływ, mówi się wtedy o uzależnieniu, z którym trzeba walczyć, aby nie pogarszać sytuacji, w której się już jest. W książce „Siła nawyku” Charlesa Duhigga jest opisane, w jaki sposób zastąpić stary nawyk, nowym. Na samym początku trzeba znaleźć uzależnienie, czyli zły nawyk, który chcesz zastąpić — na przykład picie alkoholu. Następnie zlokalizować przyczynę, przez którą uzależnienie powstaje, czyli w tym przypadku piątkowy wieczór i mecz w telewizji. Kiedy zły nawyk i przyczyna jest już znana, należy w zamian za to wykonywać inne, zastępujące uzależnienie, czynności. Więc jeżeli jest do obejrzenia mecz, z którym wiąże się wypicie piwka, należy zastąpić to inną czynnością, na przykład bieganiem.
Sport to zdrowie
Bieganie nie jest przypadkowym przykładem, bo sport pomaga zastąpić wiele złych nawyków oraz ma dobry wpływ na zdrowie człowieka. Jednym z powodów, przez które ludzie nie mogą wyjść z uzależnienia, nie jest słaba wola, lecz słaby nowy nawyk, którym chce się zastąpić stary. Można to przykładowe piwo zastąpić wodą, lecz nie daje to rezultatów, gdyż nie daje to nagrody, którą piwo dawało. W przekonaniu osoby pijącej, alkohol ma odprężyć, rozluźnić i wprawić w dobry nastrój, czego woda niestety nie zrobi. Z innej strony, sport jest świetnym nowym nawykiem, który można wprowadzić. Wysiłek fizyczny, oprócz oczywistych gratyfikacji, takich jak lepsza kondycja i sylwetka, daje też lepsze samopoczucie z uwagi na wytwarzane endorfiny w organizmie człowieka. Rozluźnia i daje jeszcze więcej energii, dlatego jest to bardzo korzystne zastępstwo złego nawyku.
Społeczność sportowa
Innym czynnikiem, przez który jest trudno pozbyć się uzależnienia, jest brak wsparcia otoczenia, w którym człowiek przebywa. Nawet gdy chce się rzucić palenie, a cały czas otacza się ludźmi, którzy nie wierzą, że osoba paląca da radę przestać palić, będzie jej niesamowicie ciężko to zrobić. Wie, co chce osiągnąć, stara się z całych sił i jest z siebie zadowolona. Po czym wraca do domu i słyszy, że nie ma co się starać, bo wujek próbował rzucić palenie, podchodził do tego pięć razy, ale za każdym razem mu się nie udawało. Środowisko może ciągnąć w dół, ale też pomagać. Gdy uprawia się jakiś sport, często tworzy się mikrospołeczności, w których człowiek przebywa. Siłownia, znajomi, z którymi się biega albo trener wspierający w osiąganych postępach, będzie kluczowym czynnikiem decydującym o tym, czy osiągnie się cel, czy nie. Należy zadbać o to, aby były to osoby dające motywację, dobre słowo, a w najgorszych chwilach podtrzymujący na duchu, aby nie zrezygnował z postanowienia. Środowisko to nie tylko wsparcie motywujące, ale w myśl przysłowia „z kim przystajesz, takim się stajesz”, otoczenie będzie nas tworzyło. Będąc jedyną osobą niepalącą w towarzystwie, jest trudno.
Człowiek dąży do akceptacji rówieśników albo nawet chce stać się takim jak oni. Dlatego, gdy chce się wyjść z nałogu, trzeba być wśród ludzi, którzy nie będą kusić do złego. Unikanie pokusy, jest dobrą metodą do rzucenia uzależnienia, a jeszcze lepszą jest przebywanie wśród osób, które robią nowy nawyk, który chce się wykształcić. Osoby uprawiające sport, zazwyczaj są wolne od złych nałogów. Sportowcy mają większą determinację do osiągnięcia wyznaczonych celów, niż przeciętna osoba, dlatego jest to jedno z lepszych środowisk, w jakich można się znaleźć, zwalczając uzależnienie.
Podsumowując, aby zwalczyć uzależnienie, świetnym pomysłem jest zacząć uprawiać sport. Dzięki kilku zmianom w przyzwyczajeniach człowiek może poradzić sobie ze zwalczeniem złych nałogów, jeżeli będzie przebywał we wspierającym środowisku. Nie chodzi tylko o motywację w wytrwaniu w postanowieniu, ale też o to, aby mieć odpowiednio wyznaczony cel i unikać pokus, które na co dzień możesz spotkać. Sport może być skuteczną podporą w zwalczaniu złych nawyków. Przecież sport to zdrowie!