ZADZWOŃ TERAZ: 533 221 555

Prywatny Ośrodek Leczenia Uzależnień i Współuzależnienia

533 221 555 czynne 24/7 You TubeGoogle Plus

środa, 19 październik 2016

Opiaty - czym są?

Na pewno spotkałeś się już z takimi pojęciami jak: morfina czy heroina (hera, kompot, proszek, helena, brown). To przykładowe opiaty – substancje otrzymywane z przetworów maku lekarskiego zarówno domowym sposobem, jak i w formie syntetycznych środków, które działają na receptor opiatowy. Kwalifikuje się je do tzw. depresantów i uważa się za narkotyki najbardziej uzależniające człowieka. Oprócz najgroźniejszej dla człowieka heroiny, do najpopularniejszych opiatów zalicza się także kodeinę i metadon.

Spis treści:

Pod względem strukturalnym opiaty to naturalne alkaloidy otrzymywane z niedojrzałych makówek. Ta grupa substancji chemicznych działa na receptory opioidowe, czyli receptory bólu. Najsilniejsze z tej grupy związki chemiczne znane są jako skuteczne analgetyki. Już od końca 70. XX wieku wiedziano, co to jest opiat. Wówczas wykazano, że ich receptory znajdują się zarówno w ośrodkowym, jak i obwodowym układzie nerwowym. Na poziomie molekularnym mała cząsteczka opioidów łączy się ze specyficznym dla siebie receptorem i dochodzi do hiperpolaryzacji, przez co zmniejsza się pobudliwość neuronów. Część z nich zmniejsza wychwyt zwrotny niektórych neuroprzekaźników. Opiaty mogą występować naturalnie, jak i być poddane obróbce chemicznej. W medycynie wykorzystuje się je do leczenia m.in. przewlekłego bólu, kaszlu i biegunek. Istnieje także ciemna strona stosowania opiatów. Obniżają one napięcie emocjonalne, przez co osoba uzależniona nie zdaje sobie sprawy z powagi swojego stanu zdrowia.

Opiaty – jak je rozpoznać?

Opiaty mogą występować w różnej formie:

  • opium (zawiera wiele alkaloidów opiatowych) – to proszek w kolorze ciemnego brązu lub mający postać bryłki,
  • morfina – może występować jako tabletki, przeźroczyste kryształki lub roztwór w ampułkach,
  • heroina – jest proszkiem w kolorze od białego do brązowego. Tzw. Brown Sugar rafinuje się w Azji i przypomina brązowe bądź różowe granulki lub proszek. Biała heroina to z kolei biały, drobny proszek. Jej kolor zależy także od domieszek innych narkotyków lub substancji. Ma to jednak na celu zwiększenie jej wagi i objętości,
  • „kompot” – to inaczej polska heroina, specyfik zawierający alkaloidy opium z przewagą morfiny, kodeiny i heroiny, ma postać lekko oleistego płynu, w kolorze: od słomkowego do brązowego. Przechowuje się go najczęściej w strzykawkach albo niewielkich plastikowych buteleczkach.

Opiaty przyjmowane są w różny sposób, gdyż zależą od formy narkotyku. Przykładowo heroinę zażywa się poprzez:

  • wdychanie oparów z podgrzewanej folii metalowej,
  • wciąganie przez śluzówki nosa (sniff),
  • dożylnie – nakłucia na rękach, nogach.

Jakie są pozamedyczne przyczyny przyjmowania opiatów?

Głównym powodem, dla którego ludzie decydują się na przyjęcie opiatów, jest wprowadzenie w stan euforii. Nie przynosi to jednak żadnego efektu klinicznego. Trudno jest jednoznacznie określić, z jakich powodów sięga się po te substancje. Czasami jest to podyktowane "modą" na przyjmowanie narkotyków, które zmieniają świadomość i pozwalają na złudne oddalanie się od rzeczywistości i problemów. Znaczący wpływ na decyzję o zażywaniu tych substancji ma środowisko, w którym dana osoba przebywa. W niektórych plemionach Kamerunu sięganie po opiaty ma uwarunkowanie kulturalne. Uważa się, że istnieją pewne cechy osobowości, które zwiększają ryzyko uzależnienia się od danych substancji. Tymi cechami może być m.in. skłonność do eksperymentowania, nieumiejętność radzenia sobie z problemami i stresem oraz brak obawy przed konsekwencjami.

Objawy jednorazowego użycia opiatów

Nawet jednorazowe przyjęcie niewielkiej dawki opiatów może dawać niepokojące symptomy. Inne objawy będą pojawiały się u osób uzależnionych, a jeszcze inne u wrażliwych. Ma to związek z mechanizmem przyzwyczajenia się do określonego związku chemicznego. Wewnętrzne spożywanie środków tak silnie uzależniających daje uczucie błogostanu, zmniejsza głód, zwiększa niepokój ruchowy, powoduje spowolnienie psychoruchowe, nudności, zawroty głowy, zwężenie źrenic, subiektywne odczuwanie ciepła i zimna, wysychanie błon śluzowych, zmniejszenie odruchu kaszlu, senność, a także minimalizuje potrzeby seksualne. Warto mieć na uwadze, że u osób uzależnionych duże stężenie opiatów we krwi może być zagrożeniem dla zdrowia i życia. Takie ryzyko znacznie się zwiększa, jeśli dodatkowo przyjmuje się inne leki działające na ośrodkowy układ nerwowy. Poważne, ostre zatrucia wymagają hospitalizacji i długotrwałej terapii uzależnień. Mogą pojawić się wówczas takie objawy jak: spłycenie oddechu, śpiączka, duże zwężenie źrenic, spłycenie liczby oddechów, bladość skóry i bardzo niska temperatura ciała.

Opiaty a ciąża

Przyjmowanie opiatów jest całkowicie zakazane w ciąży. Jednakże każdy osobny przypadek należy skonsultować z lekarzem, który oceni zyski z leczenia określonej jednostki chorobowej i ryzyko uszkodzenia płodu lub też utraty dziecka.

Szybka droga do uzależnienia

Do uzależnienia psychicznego dochodzi bardzo szybko – przyjemny błogostan, jaki pojawia się po przyjęciu opiatów, sprawia, że pojawia się potrzeba, aby jak najszybciej przeżyć ponownie ten stan. Podobnie rzecz wygląda z uzależnieniem fizycznym, które nie zależy ani od rodzaju opiatów, ani sposobu ich zażywania. Z czasem przychodzi potrzeba zwiększenia dawki, aby uzyskać efekt działania narkotyku na pożądanym poziomie.

Heroina jako najbardziej niebezpieczny narkotyk powoduje, że życie osoby uzależnionej całkowicie podporządkowywane jest nałogowi i jego podtrzymaniu. Ponieważ opiaty obniżają napięcie emocjonalne, to osoby je przyjmujące nie czują swojej pogarszającej się sytuacji. Odczuwają za to błogostan, euforię, odprężenie, wewnętrzny spokój i zadowolenie. Jednocześnie odczuwają mniejszą motywację, apatię, mniejsze potrzeby seksualne. Przybierają postawę obronną i wycofującą. Średnia długość działania w przypadku heroiny wynosi od 6 do 12 godzin, a metadonu – od 24 do 36 godzin.

Na głodzie opiatowym

Przewlekłe przyjmowanie narkotyków niesie za sobą wiele skutków ubocznych. Wśród nich są m.in.:

  • wyniszczenie fizyczne,
  • wyniszczenie psychiczne,
  • uszkodzenie narządów miąższowych – wątroby, nerek, serca,
  • zaawansowana próchnica zębów,
  • przewlekłe zaparcia,
  • zmiany zapalne skóry,
  • zaburzenia menstruacji,
  • zanik żył powierzchniowych.

Skutki odstawienia narkotyków są bardzo dotkliwie odczuwalne. Występują przykre objawy abstynencyjne, takie jak m.in.:

  • bóle stawowo-mięśniowe kończyn,
  • nudności,
  • wymioty,
  • łzawienie oczu,
  • „gęsia skórka”,
  • obniżenie ciśnienia krwi,
  • zaburzenia snu,
  • utrata łaknienia,
  • utrata łaknienia,
  • bóle brzucha i biegunki,
  • głód psychiczny – dążenie do zdobycia opiatów,
  • zmiany nastroju – od przygnębienia/apatii do drażliwości/napadów złości.

Jak rozpoznać osobę uzależnioną?

Po czym poznać osobę uzależnioną od opiatów? Wśród zewnętrznych objawów charakterystyczne są:

  • mocno zwężone źrenice,
  • słaba reakcja na światło,
  • szklane, wodniste oczy,
  • przewlekły katar,
  • opadające powieki,
  • senność,
  • nadmierna potliwość,
  • płytki oddech,
  • uczucie swędzenia skóry,
  • ślady nakłuć po wstrzyknięciach,
  • brak apetytu,
  • zmiany nastroju.

Co powinno wzbudzić nasze podejrzenia w przypadku osób uzależnionych od opiatów? Przede wszystkim takie przedmioty jak: igły, strzykawki, kapsle, nakrętki, łyżki, rurki do wdychania oparów, osmalone sreberka, torebki z brunatnawym proszkiem czy słoma makowa.

O krok od śmierci

Z przedawkowaniem opiatów wiąże się wiele niebezpieczeństw. Pojawić się wówczas może:

  • depresja oddechowa,
  • sinica zaczynająca się od sinienia ust i opuszków palców,
  • senność,
  • zwiotczenie mięśni szkieletowych,
  • zimna, wilgotna i lepka skóra,
  • zwolniona akcja serca,
  • niskie ciśnienie krwi.

Osoba, która przyjęła zbyt duża dawkę narkotyków, zapada najczęściej w śpiączkę, która w efekcie prowadzi do zgonu. Jego przyczyną jest ostra niewydolność oddechowa. W przypadku opiatów istnieje jeszcze dodatkowo zagrożenie w postaci nabawienia się takich chorób zakaźnych, jak np. HIV/AIDS czy wirusowego zapalenia wątroby.

Leczenie uzależnienia opioidowego zazwyczaj polega na łączenia farmakologii i psychoterapii. Podczas terapii proponuje się substytuty, czyli zamienia się bardziej szkodliwe preparaty (heroinę, „kompot”) na leki o bardzo podobnym działaniu jak metadon czy buprenorfina.

Fazy uzależnienia od opiatów

Liczne badania naukowe i obserwacje osób uzależnionych pozwoliły na wyodrębnienie kilku etapów choroby. Dzieli się je na fazy:

  • inicjacji - jest to pierwszy etap, który pojawia się u osób, które minimum raz miały kontakt z opiatami (lub innymi rodzajami narkotyków),
  • eksperymentalny - pojawia się wówczas, gdy próbuje się różnych rodzajów środków psychoaktywnych. Część z tych osób po zaspokojeniu ciekawości rezygnuje z przyjmowania dodatkowych substancji. Jednakże różne czynniki zewnętrze (np. presja otoczenia, stres, problemy rodzinne lub finansowe) mogą mieć wpływ na chęć wykorzystania dodatkowych opiatów lub zwiększenia ich dawki,
  • zażywania - dotyczy ona przede wszystkim z odurzaniem się, w wyniku czego pojawiają się poważne uszkodzenia somatyczne i psychiczne. Z tą fazą związane jest także zjawisko tolerancji, co oznacza, że osoba uzależniona zmuszona jest do przyjmowania coraz większych dawek narkotyku. Tylko w ten sposób jest w stanie zaspokoić swoje oczekiwania,
  • uzależnienia - ostatni etap choroby. Osoba uzależniona zaczyna odczuwać skutki swojego problemu na różnych płaszczyznach życia, w tym rodzinnej, materialnej i zawodowej. Często pojawiają się stany lękowe i depresyjne, a także nerwowość.

Sposoby leczenia uzależnienia od opiatów

Leczenie uzależnienia od opiatów powinno być kompleksowe. Musi obejmować psychoterapię i farmakoterapię. Ważne, żeby sposób był indywidualnie dobrany do potrzeb uzależnionego. Kluczowe jest, aby osoba chora podjęła decyzję o konieczności rozpoczęcia terapii. Leczenie substytucyjne jest fakultatywne. W Polsce dostępność do tego rodzaju metody wynosi ok. 4%. To około 65% mniej niż w krajach zachodnich. Najczęściej wykorzystywanymi lekami są metadon i preparaty buprenorfiny. Ich podawanie może być w dowolnym miejscu przerwane na żądanie pacjenta lub ze względów medycznych. Konieczna jest także detoksykacja. Tak wdrożone leczenie pozwala na zniwelowanie chorób współwystępujących o podłożu somatycznym, w tym zapalenia wątroby, gruźlicy, HIV/AIDS oraz stanów zapalnych, a także niektórych zaburzeń psychicznych. Uważa się również, że leki substytucyjne poprawiają stan zdrowia i zmniejszają liczbę zachorowań na choroby przenoszone drogą krwi. U pewnej grupy pacjentów zakłada się stopniowe zmniejszanie dawki środka substytucyjnego. Może to jednak potrwać miesiące lub lata. Innym, popularnym, doustnym preparatem jest naltrekson. Działa on na receptory opioidowe i w ten sposób je blokuje. W wyniku tego nie mogą przez nie przenikać żadne egzogenne opioidy. W efekcie tego może dojść do pojawienia się dwóch symptomów. Pierwszym z nich jest brak odczuwania euforii i błogostanu, które wywołują opiaty. Drugim jest ograniczenie występowania objawów związanych z przedawkowaniem narkotyków i depresantów. Na taką formę leczenia kierowane są przede wszystkim osoby młode, posiadające dużą motywację do zachowania abstynencji.

Ocena: 5

Wszystkich ocen: 62

Skomentuj