Fazy powrotu do zdrowia z alkoholizmu

Co jest warunkiem rozpoczęcia procesu zdrowienia?

Określając swój stan bezpośrednio przed abstynencją, alkoholicy często dochodzą do wniosku, że w tym czasie pojawia się rosnąca izolacja oraz spadek zdolności uczuciowych i intelektualnych. Co więcej, zakres przeżyć osobistych ogranicza się do nieustannego myślenia o alkoholu oraz ustawicznych prób kontrolowania picia. Warunkiem rozpoczęcia procesu zdrowienia jest podjęcie abstynencji. W wielu przypadkach na początku bywa ona wymuszona (przez okoliczności lub skutki nadużywania alkoholu), ale wraz z biegiem czasu i uzyskiwaną pomocą, stopniowo może stawać się coraz bardziej stabilna. Bardzo ważne dla efektywnego wychodzenia z uzależnienia jest też pragnienie zmiany, które powinno zostać wzbudzone w osobie uzależnionej. Zaprzestanie picia to dopiero początek drogi, ponieważ problemem alkoholika jest nie to, aby przestać sięgać po alkohol, lecz to, by utrzymać trzeźwość. W tym miejscu warto podkreślić, że abstynencja to nie to samo co trzeźwość – ta pierwsza to po prostu powstrzymanie się od picia, natomiast trzeźwość to określony sposób życia, uwolnienie się od nałogowych schematów myślenia, postępowania itp.

Rozwojowy model powrotu do zdrowia według S. Brown

W literaturze można znaleźć wiele różnego rodzaju modeli rozwoju uzależnienia i powrotu do zdrowia, ale jednym z ciekawszych jest ten zaproponowany przez Stephanie Brown. Według niej zdrowie składa się z nachodzących na siebie doświadczeń, które wynikają jedne z drugich i ulegają wzajemnemu wzmocnieniu. Brown odrzuciła przyjętą przez niektórych badaczy koncepcję, zgodnie z którą zdrowienie jest odwrotnością procesu uzależnienia, twierdząc, że wpisane w nie doświadczenia mają zupełnie inny charakter.

Opracowany przez S. Brown model powrotu do zdrowia obejmuje następujące etapy:

• faza picia – na tym etapie alkohol jest głównym motywatorem działania i zajmuje naczelne miejsce w dążeniach osoby uzależnionej. Punktem przełomowym jest jakiś moment zwrotny w życiu alkoholika, np. sięgnięcie dna, utrata bliskiej osoby itp.,
• faza przejściowa – osoba uzależniona po zaakceptowaniu faktu utraty kontroli nad piciem i faktu bycia alkoholikiem, zaczyna przełamywać izolację społeczną i poszukiwać pomocy, z czasem odczuwając w kontaktach z innymi osobami uzależnionymi poczucie bezpieczeństwa i przynależności,
• faza wczesnego powrotu do zdrowia – to etap, który jest właściwie kontynuacją fazy przejściowej, w której bardzo ważne jest umocnienie nowej tożsamości jako alkoholika wraz z odpowiadającym jej przekonaniem o utracie kontroli. Osoba uzależniona od alkoholu zaczyna stopniowo wracać do porzuconych układów rodzinnych, zawodowych i towarzyskich, rozszerzając dotychczasowe horyzonty i zmieniając światopogląd,
• faza ustawicznego trzeźwienia – faza ta charakteryzuje się trwałością tożsamości jako alkoholika oraz utrwalaniem zachowań abstynenckich. Na tym etapie ma także miejsce zintensyfikowany proces poznawania siebie, większe zainteresowanie aspektem duchowym itp. Wiąże się to przekonaniem alkoholików, że w swoim życiu muszą zmienić znacznie więcej niż wyłącznie same zachowania i to właśnie te głębsze zmiany są celem zasadniczej pracy nad sobą podczas ustawicznego powrotu do zdrowia.

Jakie wyzwania i trudności są wpisane w proces zdrowienia?

Powrót do zdrowia u osób uzależnionych od alkoholu wymaga rozłożonego w czasie uporządkowania różnych sfer życiowych. Przed alkoholikiem wchodzącym na nową drogę życia stoi szereg zadań, spośród których można wymienić, chociażby poznanie natury nałogu i uznanie siebie za alkoholika, odzyskanie kontaktu z własnymi uczuciami, skuteczne bronienie się przed nawrotami picia czy rozliczenie się z dotychczasowym okresem picia.

Jednym z trudniejszych i zarazem istotniejszych wyzwań wpisanych w proces zdrowienia jest także nauczenie się nowych sposobów postępowania w sytuacjach, które niegdyś były rozwiązywane za pomocą alkoholu. Ważne jest, aby alkoholik szukał ciągle nowych wzorców, pomysłów, a także metod na różne okoliczności życiowe, których poprzednio unikał lub przeżywał w stanie upojenia alkoholowego.