Tymczasem zjawisko to jest zaliczane do niebezpiecznych uzależnień behawioralnych, które objawia się wewnętrznym przymusem wykonywania pracy kosztem innych sfer życia. Jakie są objawy pracoholizmu, kto najbardziej jest na niego narażony i czy rzeczywiście może być chorobą?
Pracoholizm – czym dokładnie jest?
Termin pracoholizm został po raz pierwszy użyty przez psychologa Wayne’a Oatesa w latach sześćdziesiątych XX wieku. Doszedł on do wniosku, że zjawisko to jest jedynym społecznie akceptowanym uzależnieniem, a zachowania pracoholików są powszechnie cenione i szanowane. Dzieje się tak między innymi dlatego, że zaangażowanie w pracę jest postrzegane jako styl życia we współczesnym świecie. Mianem pracoholizmu określa się uzależnienie polegające na odczuwaniu przymusu pracy oraz silnej, niepodlegającej kontroli potrzeby wykonywania obowiązków zawodowych. Zgodnie z Międzynarodową Klasyfikacją Chorób ICD-10, aby rozpoznać pracoholizm, wystarczy stwierdzenie trzech z poniżej wymienionych objawów:
- jakościowy i ilościowy wzrost zaangażowania w pracę,
- utrata kontroli nad swoim zachowaniem,
- brak zdolności do abstynencji,
- skoncentrowanie na pracy myśli, celów i wyobraźni,
- zmniejszenie satysfakcji z wykonywanej pracy,
- występowanie nawrotów uzależnienia, problemów zdrowotnych i różnego rodzaju dysfunkcji w funkcjonowaniu jednostki w społeczeństwie.
Kto jest najbardziej narażony na pracoholizm?
Na pracoholizm przypominający uzależnienie od substancji psychoaktywnych są narażeni nie tylko mężczyźni, ale także kobiety. Zjawisko to dotyczy przede wszystkim ludzi zajmujących kierownicze stanowiska i właścicieli własnych przedsiębiorstw, ale oczywiście nie tylko. Pracoholizm może dotknąć praktycznie każdego, kto nie jest w stanie, nie umie oddzielić swojej pracy od pozostałych sfer życia.
Jakie są przyczyny pracoholizmu?
Udowodniono, że podatność na pracoholizm jest ściśle związana z niektórymi cechami charakteru takimi jak:
- dążenie do perfekcjonizmu,
- niska samoocena,,
- duża ambicja,,
- skłonność do zachowań kompulsywnych.
W niektórych przypadkach pracoholizm może być formą ucieczki od problemów w życiu osobistym lub strategią radzenia sobie z niepożądanymi stanami emocjonalnymi. Zbytnie zaangażowanie w obowiązki zawodowe może być też metodą na samorealizację w obliczu porażek poniesionych w innych sferach życia. Warto też podkreślić, że ryzyko uzależnienia w dużej mierze wywołują uwarunkowania społeczne. Wszechobecny kult sukcesu, wysoka konkurencja na rynku pracy oraz konsumpcyjne nastawienie niejako zmuszają ludzi do podejmowania coraz to nowych wyzwań zawodowych. Z roku na rok wzrasta liczba osób prowadzących własną działalność i wykonujących tzw. wolne zawody, które samodzielnie decydują o godzinach swojej pracy, nierzadko kosztem czasu na inne aktywności.
Jakie skutki niesie ze sobą pracoholizm?
Chociaż pracoholizm jest w głównej mierze uzależnieniem psychicznym, to niekorzystnie odbija się na zdrowiu. Im dłużej trwa, tym bardziej pracoholik jest wyczerpany fizycznie. Zazwyczaj takie osoby cierpią z powodu bezsenności, bólów głowy i mają problemy z koncentracją. U niektórych pojawiają się zaburzenia seksualne, nerwice, a nawet stany lękowe. Co więcej, postępujące wyczerpanie fizyczne może prowadzić do rozwoju choroby wrzodowej, schorzeń układu krążenia itp. Pracoholizm nie tylko odbija się na zdrowiu, ale często też powoduje rozpad rodziny, utratę więzi z przyjaciółmi. Osoba skupiona na realizacji obowiązków zawodowych zawęża obszar swoich zainteresowań, przez co odczuwa wyraźne pogorszenie życia osobistego.
Czy pracoholizm można leczyć?
Osoby uzależnione od pracy bardzo rzadko podejmują leczenie, gdyż na ogół koliduje ono z wykonywanymi obowiązkami zawodowymi. Na chwilę obecną najskuteczniejszą metodą leczenia pracoholizmu jest terapia poznawczo-behawioralna, dzięki której pracoholik pracuje nad swoimi przekonaniami, nawykami i postawami. Celem leczenia jest przede wszystkim pomoc w bezwarunkowym zaakceptowania własnej osoby, a także nauka radzenia sobie ze stresem i emocjami.
Pracoholizm może stanowić poważny problem, jeśli osoba uzależniona zacznie rażąco zaniedbywać pozostałe sfery życia. Satysfakcjonujące życie rodzinne i towarzyskie, rozwijanie własnych pasji, ciekawe hobby – to tylko niektóre filary, które są pomocne w zachowaniu równowagi między pracą a życiem osobistym.
Ocena: 5
Wszystkich ocen: 62