ZADZWOŃ TERAZ: 533 221 555

Prywatny Ośrodek Leczenia Uzależnień i Współuzależnienia

533 221 555 czynne 24/7 You TubeGoogle Plus

środa, 17 październik 2018

Czynniki i grupy ryzyka uzależnienia – co to jest?

Uzależnienie, czyli zaburzenie mózgu skłaniające ludzi do nadużywania określonej substancji psychoaktywnej lub angażowania się w zachowania przynoszące przyjemne doznania, stanowi problem, z którym ludzkość zmaga się od dawna. Jeszcze do niedawna sądzono, że przyczyna nałogów tkwi przede wszystkim w słabej woli jednostki. Tymczasem badania przeprowadzone przez naukowców dowiodły, że proces ten jest o wiele bardziej skomplikowany, a wpływ na niego ma wiele różnorodnych czynników.

Czy uzależnienia są dziedziczne?

Prowadzone od lat obserwacje dotyczące sięgania po różnego rodzaju używki pokazują, że pewne zachowania i geny, które je determinują, mogą prowadzić do rozwoju uzależnienia. Osoby, które miały w dzieciństwie styczność z alkoholizmem, narkomanią czy innym nałogiem, mają o wiele większe skłonności do powielania tego typu zachowań. Co więcej, badania naukowe dowiodły, że u osób uzależnionych można zaobserwować specyficzne cechy budowy mózgu. Oczywiście wcale nie oznaczają one, że dana osoba jest z góry skazana na uzależnienie. Należy zdać sobie sprawę, że można odziedziczyć predyspozycje, ale nie chorobę samą w sobie.

Czym właściwie jest grupa ryzyka?

Jeśli należysz do osób, której rodzice lub dziadkowie nadużywali alkoholu czy sięgali po inne substancje psychoaktywne, wówczas możesz zastanawiać się, co to oznacza dla Ciebie. Czy uzależnienie od narkotyków lub papierosów może stać się częścią Twojego życia? Czy Twoje ryzyko wpadnięcia w nałóg jest większe niż w rodzinach, w których nie zdarzały się przypadki uzależnień? W takiej sytuacji warto wiedzieć, czym jest grupa ryzyka i jak można obniżyć ryzyko rozwoju uzależnienia. Grupę ryzyka można zdefiniować jako zwiększone w porównaniu z całą populacją prawdopodobieństwo rozwoju uzależnienia. I wcale nie musi to być tylko alkoholizm, narkomania czy nikotynizm, ale także wiele innych nałogów. Obecnie coraz częściej można usłyszeć np. o uzależnieniu od dopalaczy, komputera, gier komputerowych, hazardu itp. Jakie czynniki powodują, że ryzyko uzależnienia wzrasta? Geny nie należą do jedynych czynników, które dziedziczymy po rodzicach. Badacze dowiedli, że ryzyko rozwoju uzależnienia jest większe, kiedy w rodzinie pojawiają się takie trudności jak:

  • rodzic nadużywający alkoholu lub innej substancji psychoaktywnej cierpi na zaburzenia depresyjne bądź zmaga się ze schorzeniem psychicznym,
  • obydwoje rodziców nadużywają alkoholu lub innych środków o działaniu psychoaktywnym,
  • jeden z rodziców mający chorobę alkoholową czy narkotykową nadużywa substancji odurzających w sposób intensywny.

Warto w tym miejscu podkreślić, że wiele dzieci alkoholików czy narkomanów nie doświadcza w dorosłym życiu kłopotów z nałogiem. Oznacza to, że przypadek uzależnienia w rodzinie wcale nie stanowi gwarancji, że dana osoba stanie się alkoholikiem lub narkomanem. Ryzyko owszem jest wyższe, ale wcale nie musi nastąpić rozwój nałogu.

Pozostałe czynniki, które sprawiają, że ryzyko uzależnienia wzrasta to:

  • czynniki motywacyjne, do których zalicza się potrzebę likwidacji negatywnych stanów psychicznych takich jak lęk, a także motywy poszukiwania pozytywnych stymulacji oraz wrażeń,
  • czynniki osobowościowe, spośród których można wymienić deficyty kompetencji życiowych, wielopostaciowe zaburzenia rozwoju struktury „ja”, a także zaburzenia rozwoju standardów osobistych,
  • czynniki rozwojowe, tutaj wymienia się głównie ryzyko wynikające z procesu rozwojowego w okresie kryzysu tożsamości lub kryzysu środka życia,
  • czynniki sytuacyjne pozostające w interakcji z cechami osobowości, do których należą między innymi: osamotnienie, traumatyczne wydarzenia, krytyczne incydenty życiowe (np. strata bliskiej osoby) oraz nadmiar obciążeń społecznych,
  • czynniki społeczno-kulturowe takie jak negatywne wzory biernej konsumpcji, wzory transmisji rodzinnej, brak atrakcyjnych wzorów kulturowych dla tworzenia własnego systemu wartości.

Jak obniżyć ryzyko rozwoju uzależnienia?

Alkoholizm, narkomania, nikotynizm oraz inne nałogi nie są zdeterminowane wyłącznie przez geny odziedziczone po rodzicach czy dziadkach. Jeśli niepokoisz się, że uwarunkowania genetyczne mogłyby niekorzystnie wpłynąć na Twoje dorosłe życie, staraj się przede wszystkim unikać sięgania po środki odurzające przed ukończeniem pełnoletniości – ryzyko rozwoju uzależnienia jest większe u osób, które wcześnie rozpoczynają przygodę z używkami. Niezależnie od historii rodzinnej, nie przesadzaj też ze środkami psychoaktywnymi. W razie potrzeby swoje zmartwienia zawsze możesz omówić z lekarzem lub psychoterapeutą.

Ocena: 5

Wszystkich ocen: 62

Skomentuj