Dopalacze – nowy problem do wyleczenia

Już nie tylko papierosy, alkohol czy narkotyki są problemem XXI w. jeśli chodzi o nałogi, w jakie wpadają młodzi ludzie. Równie groźnym zjawiskiem stały się dopalacze. To grupa różnych substancji, które mają psychoaktywne działanie i nie można ich znaleźć na liście kontrolowanych w ramach przepisów Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. Dlaczego tak się dzieje? Ponieważ szybko zmienia się ich skład chemiczny lub podawany na etykiecie nie jest prawdziwy. Dlatego też trudno jednoznacznie zdefiniować czym są dopalacze. Substancje pobudzają podobnie jak inne środki odurzające i są tak samo niebezpieczne dla zdrowia. Producenci i sprzedawcy reklamują je jako produkty kolekcjonerskie, będące legalną alternatywą dla dopalaczy.

Spis treści:  

Rodzaje dopalaczy

Na rynku można spotkać się trzema rodzajami dopalaczy:

• susze i kadzidełka – to inaczej tzw. spice, mają zazwyczaj roślinne pochodzenie i działanie zbliżone do marihuany lub opium. Spala się je za pomocą fajki lub w postaci skręta;
• tzw. party pills – to inaczej tabletki lub proszek, produkty głównie syntetyczne, w których również znajdują się m.in. halucogeny i stymulanty. Działają pobudzająco i poprawiają nastrój oraz dodają energii. Do tej grupy należą m.in. bardzo niebezpieczny mefedron i metafedron oraz BZP i TFMPP;
• środki syntetyczne – dostępne są w formie m.in. małych pigułek lub znaczków do lizania, produkowanych tylko z jednej substancji.

Każdy z tych dopalaczy jest niezwykle groźny dla zdrowia i życia.

Uzależnienie od dopalaczy

Kto najczęściej bierze dopalacze? Zazwyczaj młodzi ludzie, nastolatkowie, którzy robią to z ciekawości, dla uzyskania akceptacji wśród rówieśników albo rozwiązując z ich pomocą swoje problemy w domu lub w szkole. Bez względu jednak na powód, zawarte w tych środkach substancje psychoaktywne potrafią bardzo szybko uzależnić, podobnie jak stan, do jakiego potrafią doprowadzić, czyli np. euforii, rozluźnienia, zapomnienia itd. Rozwojowi nałogu sprzyja również łatwa dostępność tych produktów. Można je zamówić w internecie, u osiedlowego lub szkolnego dealera… Na rynek powracają pod różnymi hasłami typu: amulety, talizmany, nawozy roślinne i inne. Po substancje odurzające częściej sięgają także osoby, które nie wiedzą, w jaki sposób zagospodarować swój czas wolny i szukają różnych wrażeń. Eksperymentowanie z dopalaczami kończy się wówczas bardzo często nałogiem. W środkach z reguły pojawiają się nowe substancje, które znacznie utrudniają identyfikację tych środków odurzających. Niektóre z nich mogą zawierać śladowe ilości narkotyków. Ich regularne przyjmowanie prowadzi do uzależnienia. Czasami nawet jednorazowe przyjęcie może być zaczątkiem nałogu. Wraz z kolejnym zażyciem pojawia się bowiem nieodparta chęć regularnego przyjmowania. W ten sposób następuje uszkodzenie układu kontroli w mózgu. Osoba, która bierze dopalacze, z czasem przestaje odczuwać objawy, które środki te wywoływały wcześniej i zaczyna zwiększać dawkę. To jednak w konsekwencji może doprowadzić do zatrucia i poważnych konsekwencji zdrowotnych.

Zatrucie dopalaczami

Ze względu na często zmieniający się skład przyjmowanych dopalaczy, trudno jest przewidzieć, jak zareaguje na nie organizm oraz jak w razie zagrożenia można pomóc osobie, która będzie po spożyciu tych substancji. Jakie objawy mogą świadczyć o zatruciu dopalaczami:

• ból głowy,
• stany lękowe,
• nudności,
• wymioty,
• biegunka,
• znużenie,
• urojenia,
• bezsenność,
• przyspieszone bicie serca,
• nierówny oddech,
• bóle w klatce piersiowej,
• podwyższona temperatura ciała,
• oczopląs,
• szczękościsk,
• drgawki,
• brązowienie skóry,
• napady szału,
• zwiększona energia,
• nadmierna euforia,
• nadpotliwość.

Skrajnym skutkiem zatrucia dopalaczami może być także przegrzanie tkanek, hipotermia, zawał, śpiączka lub śmierć. Pod wpływem tych środków czasami dochodzi do prób samobójczych, a nawet zabójstw.

Odwyk od dopalaczy

Detoksykacja organizmu zatruwanego dopalaczami jest często pierwszym działaniem w procesie leczenia uzależnienia. Szczegółowy wywiad lekarski ma na celu ustalenie, w jakim stanie psychicznym i fizycznym jest pacjent. Dokładna diagnoza problemu pozwala pozyskać informacje, m.in. jakie substancje psychoaktywne zażywał, jaki ich rodzaj doprowadził do uzależnienia. To badanie ma także określić poziom zaawansowania problemu – od kiedy trwa nałóg i w jakiej fazie jest aktualnie. Na podstawie tych danych przeprowadzany jest detoks. Fizyczny odwyk pozwala na oczyszczenie organizmu z toksycznych substancji, które nagromadziły się w wyniku przyjmowania dopalaczy. Osoba go przechodząca otrzymuje:

• płyny i elektrolity,
• witaminy z grupy B,
• sole mineralne.

Te wszystkie działania mają na celu uzupełnienie poziomu płynów i innych mikroelementów oraz przywrócić równowagę metaboliczną. Z racji tego, że detoks uaktywnia zespół abstynencyjny i organizm ciężko przeżywa odstawienie substancji odurzających, podawane są także środki farmakologiczne. Ich celem jest złagodzenie występujących dolegliwości. Trudno określić, ile będzie trwał ten fizyczny odwyk od dopalaczy. Czas ten uzależniony jest m.in. od składu i działania związków psychoaktywnych, które znajdują się w nich. Specjaliści wolą zachować pod tym względem szczególną ostrożność. Ponadto wpływ na długość detoksu ma okres narkotyzowania oraz aktualna faza, w jakiej jest pacjent.

Leczenie uzależnień od dopalaczy

Proces dążący do pokonania nałogu i osiągnięcia całkowitej abstynencji jest długotrwały i trudny. Po detoksie kolejnym krokiem w leczeniu uzależnienia od dopalaczy jest terapia indywidualna i grupowa, czyli razem z innymi osobami, które mają ten sam problem. Jej główne cele to:

• przepracowanie przyczyn nałogu,
• wyeliminowanie czynników, które mogą sprzyjać zażywaniu środków odurzających,
• nauka nowych, zdrowych nawyków,
• wypracowanie mechanizmów, dzięki którym pacjent będzie umiał sobie radzić w trudnych dla niego sytuacjach oraz z dopalaczami.

Jednym z elementów terapii jest uświadomienie uzależnionemu, że specyfiki, które brał, wpływają na sferę psychiczną, fizyczną i umysłową. Polega także na podzieleniu się z chorym wiedzą na temat tego, na czym polega i jak się rozwija uzależnienie, jakie są i jak działają substancje psychoaktywne, które znajdują się w dopalaczach. Ponadto w leczeniu wykorzystuje się także inne techniki i terapie, które stosowane są także w przypadku takich nałogów, jak np. alkoholizm, narkomania. Jest to np. model Minnesota (m.in. uzmysławiający wpływ osób uzależnionych na codzienne życie – kontakty z bliskimi, szkolne itd.), model społeczności terapeutycznej i psychoterapia.

Ile trwa leczenie uzależnienia od dopalaczy?

Nie można jednoznacznie określić, ile może potrwać leczenie osoby uzależnionej od dopalaczy. Jest to przede wszystkim uwarunkowane tym, w jakim stanie pacjent trafi do ośrodka. Wpływ na to będzie miał okres, w jakim zażywał substancje odurzające oraz ich rodzaj. Dodatkowo trzeba wziąć pod uwagę, że wychodzenie z nałogu obejmuje w pierwszej kolejności trwający zazwyczaj ok. 10 dni proces detoksykacji, a dopiero po nim następuje terapia indywidualna oraz grupowa. Ten etap z kolei jest uzależniony od tego, jak szybko dana osoba uświadomi sobie problem, przyzna się przed samą sobą, że jest uzależniona i będzie starała się zmienić to w swoim życiu. Do procesu wychodzenia z nałogu wlicza się także udział w terapii nawrotów, która ma charakter wspierający. Pacjent poddaje się jej już po zakończeniu leczenia stacjonarnego w placówce odwykowej.

Gdzie szukać pomocy – ośrodek leczenia uzależnień od dopalaczy

Dlaczego właśnie tu? Bo jest to miejsce, gdzie przez 24 godziny na dobę stan psychiczny i fizyczny każdego pacjenta jest monitorowany przez zespół specjalistów – lekarzy, pielęgniarek oraz terapeutów zajmujących się uzależnieniami. Taka opieka jest bardzo ważna ze względu na to, że osoba zmagająca się z uzależnieniem przechodzi wówczas trudny dla siebie okres w życiu. Wsparcie tych, którzy mają już doświadczenie w tym zakresie, pozwala szybciej poradzić sobie z odstawieniem dopalaczy. Nieobcowanie na co dzień z osobami, które dostarczają i zachęcają do zażywania substancji psychoaktywnych, również jest bardzo pomocne w terapii uzależnień. Przebywanie w otoczeniu, które przyczyniło się do powstania nałogu, mogłoby zwłaszcza w momencie pojawienia się silnego głodu, zakończyć się przerwaniem abstynencji. Osoby, które poddają się leczeniu w ośrodku, wyposażane są w umiejętności, które mają im pomóc w radzeniu sobie na co dzień nie tylko z pokusami, jakie czekają je w środowisku, w którym na co dzień mieszkają. Uczą się także je wykorzystać do tego, aby z wszelkimi problemami, frustracjami radzić sobie inaczej niż za pomocą dopalaczy. Specjalistyczna terapia sposobem na uwolnienie się z nałogu Skorzystanie ze specjalistycznej terapii, wsparcie od najbliższych w życiu codziennym, znalezienie nowych zainteresowań lub „odświeżenie” starego hobby i świadomość, jakie bardzo środki odurzające są niszczące, może pomóc w odzyskaniu kontroli nad własnym z życiem. Warto mieć świadomość, że dopalacze to bardzo niebezpieczne specyfiki. W prowadzonym przez nas ośrodku uzależnień zapewniamy w pełni dyskretny detoks oraz leczenie. Uwolnienie się z nałogu jest możliwe i warto podjąć o to walkę. Wraz z terapeutami pacjent ma szansę pokonać swoją chorobę.