ZADZWOŃ TERAZ: 533 221 555

Prywatny Ośrodek Leczenia Uzależnień i Współuzależnienia

533 221 555 czynne 24/7 You TubeGoogle Plus

Leczenie uzależnień

Uzależnienie od seksu – seksoholizm

Spis treści:

 Jeszcze do niedawna o uzależnieniu mówiono jedynie w kontekście alkoholu, środków psychotropowych oraz hazardu. Jednakże Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) uznała seksoholizm za poważne zaburzenie, które należy leczyć. Erotomania, bo taka jest inna nazwa schorzenia, pojawi się dopiero w Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-11 w roku 2022. Zgodnie z klasyfikacją ICD-10 uzależnienie od seksu może być klasyfikowane jako:

  • nadmierny popęd seksualny (związany z wysokim libido);
  • popędy nieokreślone;
  • zaburzenia nawyków i popędów.

Klasyfikacja DSM-IV nie klasyfikuje erotomani. Innymi nazwami określającymi seksoholizm są: hiperseksualność, kompulsywne zachowanie seksualne, hiperfilia oraz donżuanizm. Szacuje się, że choruje na nią ok. 5% światowej populacji. Seksoholik przez swoje zachowanie obsesyjnie angażuje się w sposób kompulsywny w zachowania dalece odbiegające od norm społecznych. Przez to stanowi duże zagrożenie dla zdrowia własnego oraz osób, z którymi wchodzi w kontakty seksualne. Warto zaznaczyć, że schorzenie to określa się inną nazwą w zależności od płci. Kobiety dotknięte tą chorobą cierpią na nimfomanię, a mężczyźni na satyryzm. Zgodnie ze statystykami seksoholizm w 80% dotyczy płci męskiej. Nadmierne zainteresowanie erotyką, a także zwiększona aktywność seksualna to najczęstsze objawy świadczące o uzależnieniu od seksu. Nałóg ten, tak samo jak alkoholizm, narkomania, nadużywanie komputera, czy każde inne uzależnienie wymaga specjalistycznego leczenia. Tylko odpowiednia terapia pozwala na trwałe uwolnienie od problemu. Należy uświadomić sobie, że seksoholizm to rzeczywisty problem, a jego leczenie oparte jest na długofalowym procesie.

Po raz pierwszy objawy seksoholizmu zostały opisane w 1921 roku przez francuskiego psychiatrę G.G. de Clérambaulta. Badacz przedstawił kilka poważnych przypadków erotomanii i od tego czasu choroba określana bywała jako zespół Clérambaulta. Znany polski seksuolog - Lew-Starowicz - o seksoholizmie mówi tak: "to stan patologicznego nasilenia erotycznych zainteresowań i aktywności seksualnej, w którym te potrzeby dominują nad innymi, stanowiąc o sensie życia".

Przyczyny uzależnienia od seksu

U podłoża rozwoju seksoholizmu, czyli uzależnienia od seksu, może leżeć wiele różnego rodzaju czynników. Poza silnym popędem seksualnym, wskazuje się również takie przyczyny, jak: nieśmiałość, poczucie niższości, brak wiary w swoje możliwości czy niepewność siebie. Uzależnienie od seksu ma bardzo szkodliwy wpływ zarówno na zdrowie psychiczne, jak i fizyczne osoby uzależnionej. Może prowadzić do kłopotów w takich sferach życia, jak:

  • nauka,
  • praca,
  • życie rodzinne.

Trudno jest jednoznacznie wskazać na jeden czynnik, który byłby przyczyną seksoholizmu. Poza wymienionymi wyżej, wielu psychologów wskazuje na niedojrzałość osobowościową. Uważa się, że w przypadku satyryzmu problemem mogą być nieprawidłowe tzn. zaburzone relacje z własną matką. Najczęściej chodzi tutaj o okres dzieciństwa. Nie jest to regułą, ale większość pacjentów zgłaszających się na terapię seksoholizmu pochodzi z dysfunkcyjnych rodzin, w których codziennym życiu obecna była przemoc (psychiczna i/lub fizyczna), alkohol oraz problemy finansowe. Brak zainteresowania dzieckiem ze strony rodziców ma bardzo duży wpływ na jego przyszłość. Taka osoba szuka wówczas akceptacji, ma zaniżoną pewność siebie i nie radzi sobie z normalnymi relacjami towarzyskimi. Może poszukiwać miłości za wszelką cenę. Nie rzadko dorosły z problemem erotomanii był wykorzystywany seksualnie w dzieciństwie.

Objawy seksoholizmu

W skrajnych przypadkach uzależnienia od seksu może wiązać się także z poważnymi komplikacjami zdrowotnymi. W takim przypadku, kiedy seksoholizm utrudnia codzienne funkcjonowanie, najlepszym wyjściem jest leczenie lub odpowiednia i skuteczna terapia. Trzeba jednak mieć na uwadze, że występują różne rodzaje uzależnienia od seksu. Poza erotomanią trwałą czy nawracającą, warto też zwrócić uwagę na tak zwany cyberseks, do którego rozwoju się w dużej mierze przyczyniło się pojawienie Internetu. Wszystkie te typy uzależnień są pochodnymi seksoholizmu, które również wymagają terapii lub podjęcia długofalowego leczenia. Co ważne u seksoholika może dojść z czasem do pojawienia się zupełnie nowych objawów będących konsekwencją nadaktywnego życia seksualnego. Najczęściej u takich pacjentów diagnozuje się np.:

  • uszkodzenie struktur mózgowych zaangażowanych w popęd i życie seksualne;
  • poważne zaburzenia nastroju w tym depresję i chorobą dwubiegunową;
  • zaburzenia w wydzielaniu hormonów płciowych;
  • większą predyspozycję do poważnych chorób o podłożu neurologicznym, w tym stwardnienie rozsiane;
  • upośledzenie równowagi wydzielanych przekaźników w mózgu.

Nie można bagatelizować tego problemu. Seksoholicy często angażują się w związku bazujące jedynie na bliskości fizycznej. W bardzo rzadkich przypadkach towarzyszy temu głębsze uczucie. Po pewnym czasie uzależniony popada w obsesję, nad którą nie sposób jest zapanować. Pogłębiający seksoholizm może, oprócz degradacji psychicznej, doprowadzić do problemów z prawem. Seksoholik narusza w pewnym momencie ważne normy społeczne. Jego uzależnienie bywa również przyczyną szkód u innych osób. Seks wymaga odpowiedzialności i świadomości. Sfera popędliwości nie może dominować nad racjonalnym myśleniem i prowadzić do odrzucenia reguł normalnej koegzystencji społecznej. Osoba uzależniona od seksu zaczyna zaniedbywać swoje codzienne obowiązki, a tym również zawodowe. Miewa wyrzuty sumienia związane z własną słabością. Co ważne, jest świadoma tego, że ma problem. To bardzo istotne, ponieważ świadomość i motywacja do zmian są pierwszym krokiem do podjęcia terapii. Ponadto, seksoholik w chwilach niezaspokojenia własnego popędu może wykazywać zachowania agresywne, a nawet autodestrukcyjne. Bywa też, że nie mogąc znaleźć odpowiedniej okazji do seksu, korzysta z usług agencji towarzyskich. Odbywanie stosunków seksualnych w poważnych przypadkach może występować nawet kilkanaście razy dziennie. Sytuacja wydaje się szczególnie tragiczna u uzależnionych mających rodzinę, w tym dzieci. Potrzeby współmałżonka oraz pociech schodzą bowiem na dalszy plan. Niekiedy w takich układach dochodzi do aktów przemocy.

Jak diagnozuje się seksoholizm?

Prawidłowe zdiagnozowanie choroby i podjęcie szybkiego leczenia zwiększa szansę na wyzdrowienie i pozbycie się problemu. Rozpoznanie musi być oparte na fachowej wiedzy i doświadczeniu specjalisty seksuologa. Uzależniony nie jest w stanie sam pokonać swojego schorzenia. W trakcie pierwszej wizyty pacjentowi zadawany jest szereg pytań mających na celu doprowadzić do określenia źródła problemu. Jeśli seksoholik wyrazi taką zgodę, wywiad podmiotowy powinien być również przeprowadzony z bliskimi. Pozwala to na uzyskanie pełniejszego obrazu danego przypadku. Aby z dużym prawdopodobieństwem postawić diagnozę seksoholizmu, co najmniej 3 z podanych poniżej objawów muszą towarzyszyć choremu przez okres minimum roku. Są to:

  • silna potrzeba do realizowania kompulsywnych zachowań związanych z seksem;
  • kontynuowanie realizacji czynności związanych z wysokim libido pomimo występowania negatywnych konsekwencji swoich czynów, w tym zdrowotnych (depresja, choroby weneryczne, zakażenie wirusem HIV), społecznych (utrata przyjaciół), ekonomicznych (wydalenie z pracy, bezrobocie) czy stricte prywatnych (rodzinnych, w tym rozwód);
  • subiektywne odczucie o niemożności kontrolowania własnych popędów;
  • występowanie stanów niepokoju, agresji, rozdrażnienia, gorszego samopoczucia w momentach braku możliwości zaspokajania potrzeb seksualnych;
  • przeznaczanie większości swojego czasu na szukanie możliwości zaspokajania popędu;
  • pogłębiającą się obsesja dążenia do kompulsywnych zachowań seksualnych z wykorzystaniem nowych jego źródeł, w tym korzystanie z pornografii.

Ważnym ograniczeniem jest to, że wymienione wyżej objawy nie mogą wynikać z innych zaburzeń o podłożu psychicznym np. epizody manii lub hipomanii.

Możliwe sposoby leczenia uzależnienia od seksu

Chociaż nie dla wszystkich jest to jasne, całkowite wyleczenie się z seksoholizmu jest możliwe. Warto jednak podkreślić, że jest to proces długotrwały, wymagający cierpliwości i determinacji. Tak jak większość schorzeń natury psychologicznej, szansę na powodzenie terapii zwiększa wsparcie i zaangażowanie bliskich i zaufanych osób. Wszystkie dysfunkcje osobowości wymagają specjalistycznej opieki dostosowanej indywidualnie do potrzeb.

Uzależnienie od seksu najczęściej leczone jest przy pomocy odpowiednio dobranej psychoterapii, a dokładniej terapii behawioralno-poznawczej. Tego rodzaju metody uczą przede wszystkim nawiązywania zdrowych relacji z ludźmi, a także budowania trwałych związków intymnych. W trakcie terapii uzależnienia od seksu pacjenci dowiadują się, w jaki sposób można skutecznie wyrażać oraz zaspokajać swój popęd seksualny. Przez pierwsze miesiące leczenia konieczne jest zachowanie wstrzemięźliwości seksualnej, co okazuje się dużą trudnością. Uzależniony musi zdawać sobie sprawę z tego, że okres leczenia czasami trwa latami, podczas których napotka na swej drodze wiele okazji do powrotu nałogu. Nie jest to wcale tak rzadkie. Każdy rodzaj zaburzenia natury psychicznej ma tendencję do nawracania pod wpływem określonych czynników. Nie musi być nim wcale obiekt seksualny, a wstrząsające lub stresujące życiowe wydarzenie. Nie mniej istotna w określaniu szansy na sukces terapii jest kwestia wieku i kondycji psychicznej seksoholika. Powinien on pamiętać o tym, aby przestrzegać reguł określonych przez terapeutę, gdyż wzajemne zaufanie na tej osi ma decydujące znaczenie w omawianym procesie.

Po zakończeniu leczenia, pacjent musi zadbać o utrwalenie wszystkich wprowadzonych w życie zmian, które pozwolą mu zerwać z nałogiem seksoholizmu.

Prowadzono także badania nad skutecznością farmakologicznego leczenia seksoholizmu. Pacjentom podawany był związek o nazwie naltrekson. Jest on analogiem kodeiny działającym na receptory opioidowe. Ze względu na to, że stosowany jest z powodzeniem w innych uzależnianiach, w tym alkoholowych, wierzono, że zmniejszy zapotrzebowania seksualne u osób chorych oraz patologiczne ich następstwa. Wykazano, że pewne dawki tego leku (100-200 mg) mogą wpływać na zmniejszenie libido.

Pierwsze programy terapeutyczne dla osób uzależnionych od seksu sięgają roku 1976. Powstały one w Stanach Zjednoczonych w tym czasie co stowarzyszenie Anonimowych Erotomanów. Ich leczenie oparte było na, nowatorskim wówczas, programie 12 Kroków. W Polsce podobne grupy zaczęły powstawać na początku lat 90. ubiegłego wieku w Warszawie. Po dziś grupy Anonimowych Seksoholików organizują dziesiątki spotkań grupowych tygodniowo, którym celem jest wzajemna pomoc w walce z nałogiem.