ZADZWOŃ TERAZ: 533 221 555

Prywatny Ośrodek Leczenia Uzależnień i Współuzależnienia

533 221 555 czynne 24/7 You TubeGoogle Plus

Leczenie uzależnień

Zakupoholizm: objawy i sposoby leczenia

Filmy o problemie zakupoholizmu przesycone są kolorowymi ubraniami, kolejnymi parami szpilek od projektantów i najlepszymi torebkami. Zakupoholiczki przedstawia się jako osoby o perfekcyjnym wyglądzie i świetnym guście. Gdy na szklanym ekranie pokazana jest terapia dla zakupoholika, często wystarczą dwa spotkania, aby wyleczyć się z „uzależnienia”. Rzeczywistość wygląda jednak inaczej. Zakupoholizm to nie zabawa, tylko prawdziwy nałóg wymagający leczenia. Z kolei sam proces terapeutyczny, jakiemu poddani zostają zakupoholicy jest wyczerpujący i wymagający.

W jaki sposób objawia się zakupoholizm? Jakie zachowania są typowe dla zakupoholików?

  • częste wizyty w centrach handlowych lub przeglądanie sklepów internetowych
  • obsesyjne planowanie zakupów
  • poczucie niezdrowej euforii towarzyszącej zakupom
  • zadłużanie się
  • wstyd związany z dokonaniem zakupów
  • kupowanie niepotrzebnych przedmiotów i ich ukrywanie
  • kłamstwa i kłótnie z bliskimi

Zakupoholizm jest formą doraźnego poprawiania sobie nastroju. Nowa rzecz jest niejako „pigułką”, dzięki której zakupoholik zapewnia sobie na chwilę zadowolenie. Nie jest to jednak najlepsze rozwiązanie, a jedynie kosztowny i nieracjonalny sposób działania, który szybko wpędza w gigantyczne kłopoty. Jednakże jest to rodzaj uzależnienia, którego leczenie jest jak najbardziej możliwe, a nawet konieczne.

Zakupoholik często nie zdaje sobie sprawy z rozmiarów problemu. Dlatego tak ważne jest, aby terapia leczenia zakupoholizmu została przeprowadzona w specjalistycznym ośrodku. Gdzie udać się, aby jej efekty były najlepsze?

Sposób odreagowania

Trudno jednoznacznie zdefiniować zakupoholizm. To rodzaj zaburzenia osobowości, który objawia się skłonnością do zachowań pozwalających rozładować różnego typu emocjonalne napięcie. Na krótko poprawią one nasze samopoczucie i dają uczucie satysfakcji. Kompulsywne zakupy stają się bowiem sposobem „odreagowania” na różnego typu niepowodzenia życiowe, złe stany emocjonalne. Uzależnienie od dokonywania zakupów dotyczy nabywania często przedmiotów lub artykułów, które nie zawsze są potrzebne. Kto najczęściej ulega zakupoholizmowi? Z pewnością bardziej podatne są osoby, które mają skłonności do innych uzależnień, nie radzą sobie z negatywnymi emocjami lub stresem. Łatwiej też w nałóg zakupów popadają ci, którzy pochodzą z rodzin uzależnionych. Udowodniono, że kompulsywne zakupy to zachowanie często spotykane u tych osób, które mają/miały krewnych borykających się z podobnym problemem.

Od przyjemności do uzależnienia

Jeśli przymus kupowania nie zostanie w odpowiednim momencie przerwany, może doprowadzić do uzależnienia. Kompulsywne kupowanie rozpoznaje się wówczas według poniższych kryteriów:

  • przymus kupowania, odczuwanie wzmożonej potrzeby robienia zakupów,
  • wewnętrzne, subiektywne odczucie, że coraz trudniej udaje nam się kontrolować zachowania związane z dokonywaniem zakupów – ich częstotliwością czy długością trwania,
  • rozdrażnienie, niepokój to uczucia, które pojawiają się przy jakiejkolwiek próbie ograniczenia nałogu, a ustępują, gdy pojawia się możliwość zrobienia zakupów,
  • wydłuża się czas robienia zakupów – aby osiągnąć poprawę samopoczucia potrzeba coraz dłużej trwających zakupów,
  • przestają interesować inne (w tym dotychczasowe) źródła przyjemności i zainteresowania – liczy się tylko robienie zakupów i zdobywanie pieniędzy na ich realizację,
  • mimo iż znane są szkodliwe skutki zbyt częstego kupowania (m.in. gorsze samopoczucie, problemy w relacjach z innymi ludźmi), to jednak czynność ta nie zostaje przerwana.

W przypadku wystąpienia co najmniej trzech spośród tych objawów można mówić już o uzależnieniu.

Fazy zakupoholizmu

Wyróżnić można cztery fazy zakupoholizmu:

  • przewidywania (myślenie o zakupach),
  • przygotowania (czyli kiedy i gdzie),
  • dokonywania zakupów (ekscytacja),
  • analiza wydatków (a w efekcie m.in. poczucie winy, „wyrzuty sumienia”).

Nadmierna skłonność do zakupów powoduje więc częste, a niekiedy wręcz obsesyjne rozmyślanie o kolejnych zakupach, ich planowaniu. Dochodzi nawet do sytuacji, że na zakupy przeznacza się niekiedy środki, które miały być przeznaczone na opłacenie rachunków lub nawet pożycza specjalnie na ten cel. Uzależnieniu towarzyszy podniecenie, euforia podczas wydawania pieniędzy, po których następuje poczucie winy i wstydu. Zakupoholik staje się właścicielem kolejnych niepotrzebnych przedmiotów, okłamuje z tego tytułu najbliższych, nie podając np. właściwych kwot, kłóci się z nimi. Zdarza się, że osoby uzależnione posiadają dodatkowe karty kredytowe czy konta bankowe, o których nie wie rodzina. Kupowane przedmioty często nie są używane przez zakupoholika i ukrywane, aby uniknąć krytyki otoczenia.

Typy zakupoholików

Zakupoholizm może przybierać różną postać:

    • zakupoholik obsesyjny – to najbardziej typowy rodzaj uzależnienia. Dotyczy osób, które dzięki robieniu zakupów rozładowują emocje – poprawiają samopoczucie, obniżają poziom stresu etc. Zakup jakiegoś przedmiotu/artykułu powoduje u zakupoholika szybsze bicie serca, nadmierne pocenie się. Jego myśli w głównej mierze skoncentrowane są wokół zakupów, sklepów i pieniędzy;
    • zakupoholik impulsowy – to osoba, która nie myśli obsesyjnie o zakupach, ale w momencie znalezienia w sklepie zaczyna nagle odczuwać przymus kupienia jakiejś rzeczy. I tylko dokonanie tej czynności może zredukować napięcie, które w ten sposób powstaje. Zapłacenie za produkt przynosi poczucie ulgi. Z kolei zakupiona rzecz z reguły nie ma dla zakupoholika znaczenia - często oddaje ją komuś innemu lub wyrzuca;
    • zakupoholik hobbystyczny – to typ, który najtrudniej rozpoznać. Osoba uzależniona robiąc bowiem zakupy tłumaczy swoje zachowanie tym, że np. kolekcjonuje jakieś przedmioty. Dlatego nabywa kolejne ubrania, płyty, książki, gadżety elektroniczne etc. Skupia się więc na określonych produktach, przeznaczając na nie o wiele więcej środków niż zarabia, a zakupionych rzeczy nie wykorzystuje. Ta łatwość usprawiedliwiania zakupów jest jednak bardzo niebezpieczna zarówno dla psychiki, jak i dla finansów;
    • zakupoholik internetowy – to osoba, która nie odczuwa potrzeby robienia zakupów w sklepach tradycyjnych. Dopiero włączenie komputera uruchamia u niej obsesyjną chęć zakupienia jakiegoś przedmiotu. Często więc zagląda na aukcje prowadzone online, szukając tzw. okazji. Odczuwa wówczas podniecenie, radość w momencie dokonania zakupu czy wygrania jakiejś aukcji. Uzależnienie wiąże się z przeznaczaniem coraz większej ilości czasu na śledzenie korzystnych ofert zakupowych i wydawaniem coraz większych sum na zakupach. Zakupoholizm internetowy może być również powiązany z uzależnieniem od Internetu.

Szczegółowy wywiad

Aby zdiagnozować skłonność do nadmiernego robienia zakupów potrzebny jest szczegółowy wywiad. Na jego podstawie opracowywana jest indywidualna psychoterapia. Najlepiej sprawdza się w takich przypadkach terapia behawioralno-poznawcza. Niekiedy też sięga się po pomoc doradców finansowych – aby wiedzieć jak zarządzać dobrze pieniędzmi czy spłacić powstałe zadłużenia. Zakupoholizm niesie za sobą wiele konsekwencji. Często jest przyczyną rozwodów czy bankructwa. Aby więc nie popaść w jego sidła należy bacznie obserwować i kontrolować sytuacje związane z robieniem zakupów.

Leczenie zakupoholizmu – jak przebiega?

Jak w przypadku pozostałych uzależnień, leczenie zakupoholizmu oparte jest przede wszystkim na psychoterapii. Najlepsze skutki w trakcie leczenia tego uzależnienia przynosi terapia behawioralna, gdzie chory uczony jest planowania budżetu i rozsądnego kupowania. Niekiedy wymagane jest też leczenie farmakologiczne, pomagające walczyć z depresją. Terapia obsesyjnego kupowania jest bardzo złożona i wymaga czasu. Nie ma uniwersalnego lekarstwa dla zakupoholików. Ośrodek Agnus, gdzie przeprowadzane jest najlepsze leczenie uzależnienia w postaci zakupoholizmu, gwarantuje indywidualne podejście do każdego uzależnionego. Systematyczna terapia zakupoholików przynosi dobre efekty i na ogół pozwala na rozwiązanie szerszych problemów, które leżą u podłoża tego poważnego zaburzenia.

Warto zaznaczyć, iż oprócz poddania się terapii dla zakupoholików, konieczne bywa poruszenie kwestii finansowych. Ponieważ osobom chorym zdarza się zaciągać pożyczki lub zalegać z rachunkami, możliwe jest skorzystanie z usług doradcy finansowego. Przymus kupowania to poważny problem, ale odpowiednie leczenie pozwala go pokonać.