Huśtawki nastrojów i emocjonalny rollercoaster - co to jest osobowość borderline?

„Stabilna niestabilność”

Osoby cierpiące na bordeline (czyli pograniczne zaburzenia osobowości) z jednej strony charakteryzuje emocjonalny rollercoaster, a z drugiej ich stan psychiczny jest stabilny. Dlatego często stosuje się tu określenie „stabilna niestabilność”. To, co się dzieje w umysłach ludzi dotkniętych tym schorzeniem, to wielki chaos uczuć, z przewagą jednak tych negatywnych. Są to np. złość, wściekłość, smutek, panika, frustracja, znudzenie, stres, wstyd, niepokój. Osoby, które cierpią na zaburzenia osobowości, są mało odporne na różne zmiany, które zdarzają się w ich życiu. Częsta zmiana pracy czy objęcie stanowiska, które wymaga większych kompetencji, są dla nich kłopotem. Nie są też łatwe w kontaktach społecznych – często wywołują gniew u innych, gorzej tolerują stres, a zamiast zmienić coś w sobie, wolą zmienić otoczenie.

Porzucają, żeby nie zostać porzuconymi

Osoby z bordeline boją się również porzucenia z jednej strony, a z drugiej - „pochłonięcia” jej przez drugą osobę. Mogą więc całkowicie się izolować od innych lub trzymać innych na dystans. Mogą również dążyć do tego, aby utrzymywać z wybranymi ludźmi stałą bliskość. Jednak po jakimś czasie paniczny lęk przed porzuceniem daje o sobie znać i odsuwają się także od osób, które są dla nich życzliwe. To emocjonalne napięcie związane z innymi osobami może kończyć się np. podjęciem próby samobójczej, okaleczeniem.

Niepewni siebie, swojej wartości, często mają poczucie, że są lekceważeni przez innych. Z jednej strony starają się desperacko zatrzymać osobę, na której im zależy, a z drugiej – mogą się oddalać, trzymać ją na dystans lub nawet poniżać.

Cechy wyróżniające osoby z bordeline

Aby stwierdzić, czy ktoś ma osobowość bordeline, muszą wystąpić co najmniej dwie spośród poniższych cech:

• zaburzenia i niepewność co do obrazu samego siebie (self image), a także celów i wewnętrznych preferencji (włączając seksualne),
• skłonność do wikłania się w intensywne i niestabilne związki, które wieńczą z reguły emocjonalne kryzysy,
• podejmowanie nadmiernych wysiłkowo działań, które mają na celu uniknięcie porzucenia,
• powtarzanie się gróźb lub działań o charakterze autoagresywnym (self-harm),
• chroniczne uczucie pustki.

Źródło problemów – rodzice, geny, trauma

Osobowość bordeline częściej występuje u kobiet, niż u mężczyzn. Przyczyny jego występowania mogą wiązać się np. z zaniedbaniem ze strony rodziców czy opiekunów prawnych, chaotyczna i niespójna sytuacja panująca w domu. Matka postrzegana jest jako zdystansowana, nie angażująca się lub konfliktowa. Z kolei ojciec albo jest nieobecny w sensie fizycznym albo psychicznym. Może się też zdarzyć, że osoby z bordeline – poza rozłąką z bliskimi lub ich utratą, były molestowane psychicznie lub fizycznie. Kształtowanie się osobowości bordeline upatruje się także w czynnikach genetycznych i neurofizjologicznych. Okazuje się bowiem, że u osób zmagających się z tym zaburzeniem wzmożoną aktywność przejawia np. ciało migdałowate, które jest odpowiedzialne za silne i wolno opadające emocje.

Osobowości borderline towarzyszy więc niestabilność myśli, uczuć, zachowań. Ma problem ze związkami interpersonalnymi, obrazem samego siebie, postrzeganiem rzeczywistości oraz innych ludzi. Leczenie tego zaburzenia opiera się na psychoterapii i farmakologii. Jest długotrwałe, gdyż osoba, która ma problem w postaci tego zaburzenia musi zaangażować się emocjonalnie w coś, przed czym całe życie ucieka. Czasami potrzebna jest również hospitalizacja na oddziale psychiatrycznym.