Bunt, trzaskanie drzwiami, krótkie, czasami nieprzyjemne wymiany zdań. Świat widziany oczami nastolatka jest często odmienny. Patrzy na niego, w tym i na własnych rodziców, bardziej krytycznie. Trudno go wówczas nakłonić na zwierzenia o związkach, miłości, kumplach z klasy. Dojrzewanie nie jest łatwym momentem dla obu stron. Ale i nastolatek i rodzice mogą starać się szukać konsensusu w swoich relacjach.
Na emocjonalnej huśtawce
Okres dorastania, czyli czas między 13 a 19 rokiem życia, to moment zmagania się z różnymi emocjami. Do tego jeszcze ciało młodego człowieka zmienia się niekoniecznie tak, jak by sobie tego życzył. Widzi coraz więcej zależności między sobą a światem. Nie przyjmuje go już bezkrytycznie jak dawniej. Zaczyna porównywać siebie do innych, co może wzbudzać nawet skrajne emocje, a tych na razie nie potrafi jeszcze do końca okiełznać. Dlatego nie wytrzymuje, buntuje się, szuka akceptacji rówieśników. Rodziców przeraża nie fakt, że nastolatek denerwuje się, tylko jak okazuje gniew – przeklina, trzaska drzwiami czy obraża ich. Ma jeszcze przy tym tendencje do chwiejności emocjonalnej, lubi dyskutować i testować granice. To jednak rzeczy naturalne. Jak jednak rozmawiać z takim dzieckiem, które łamie różne zasady, jest agresywne, nie chce chodzić do szkoły, wagaruje, sięga po używki, boryka się z różnymi problemami, którymi nie chce się podzielić? Jak zyskać jego zaufanie, dać mu poczucie, że jest ważne i akceptowane?
Otwarte pytania, mniej krytyki
Nastolatek jest bardzo wyczulony na pytania. Jakiego bardzo nie lubi? Chociażby tego, które zadają praktycznie wszyscy rodzice, czyli: jak było w szkole? Odbiera to jak zainteresowanie ocenami, a nie jego osobą. Lepiej więc zapytać: co u Ciebie słychać? Jak płachta na byka działają także pytania inwigilujące, czyli: dlaczego, po co, gdzie, jak? Młody człowiek nie lubi być też oceniany, a dorośli mają do tego skłonności. To dobrze zrobiłeś, a to źle – mówią. Nastolatek jest bardzo wrażliwy na tym punkcie. Takie ocenianie też będzie powodowało niepotrzebną barierę w relacjach. I warto pamiętać o tym, że chwali się lub nie – zachowanie, a nie ludzi.
Dwustronna komunikacja
Nastolatek nie lubi też zbyt rozwlekłych wypowiedzi – lepiej powiedzieć mu coś zwięźle. Za długi monolog dziecko odbierze jako tzw. biały szum. Nie opłaca się też pouczanie – zazwyczaj skutek jest odwrotny. Poprzez monolog na jakiś temat rodzic raczej nie dowie się niczego o swoim nastoletnim dziecku. A ono za to będzie czuło się niesłuchane lub niezauważone. Komunikacja powinna być więc dwustronna.
Poszanowanie intymności
Własne dziecko trzeba też umieć wpierać. Częściej to rodzice mają ochotę porozmawiać, a nastolatek – niekoniecznie. Jeśli nie chce nam o czymś powiedzieć – nie naciskajmy. Trzeba uszanować jego intymność. Do tematu natomiast można wrócić, ale za jakiś czas lub w innej formie – nie dopytywania się. Najważniejsze jednak, aby dziecko wiedziało, że może z rodzicami porozmawiać wtedy, gdy będzie na to gotowe.
Czasami też warto, aby rodzic przyjrzał się sam sobie – czy za pośrednictwem dziecka nie chce spełniać własnych ambicji, czy czuje zawód w stosunku do dziecka, gdy zrobi coś nie po jego myśli. Nie można więc podchodzić do dziecka w kontekście zaspakajania własnych potrzeb.
Poznawanie własnego dziecka, jego zainteresowań, to również proces, który pozwoli na zbliżenie się do niego. Nie można oceniać jednak jego preferencji – lepiej skupić się na tym, aby posłuchać, co ono ma do powiedzenia.
Dorastający człowiek zasługuje na taki sam szacunek jak osoba dorosła. To rzecz, o której warto pamiętać. Jeśli nastolatek ma dobry kontakt z rodzicami i nie czuje się przez nich oceniany, to nie powinien mieć problemu z tym, aby podzielić się z nimi swoimi problemami, przemyśleniami, uczuciami czy odczuciami itd.
Ocena: 5
Wszystkich ocen: 62