Dopalacze, podobnie jak inne używki, oddziałują negatywnie na zdrowie i psychikę człowieka. Są częstym powodem depresji, a uzależnione od nich osoby z reguły muszą być poddawane leczeniu. Jak pokazują badania, dopalacze są, obok alkoholu, marihuany, ecstasy i amfetaminy, najczęściej wymienianą używką.
Działają stymulująco, relaksująco i halucynogennie
Dopalacze to substancje psychoaktywne o działaniu stymulującym, relaksującym oraz halucynogennym. Bez problemu można je zakupić w internecie lub w specjalnych sklepach (traktowane są i rejestrowane jako przedmioty kolekcjonerskie) ponieważ zgodnie z polskim prawem – nie zawierają składników, które są zabronione. Najczęściej dostępne są w postaci:
- – kadzidełek,
- – suszu,
- – skrętów,
- – fajek,
- – kapsułek,
- – tabletek (party pills),
- – znaczków do lizania,
- – proszków w torebkach,
- – mieszanek aromatycznych.
W naszym kraju najbardziej popularną formą są dopalacze typu „spice”, czyli suszu i mieszanek roślinnych.
W podstawowym składzie znajdują się z reguły m.in.:
- – BZP – podstawowy składnik dopalaczy, stymulant ośrodkowego układu nerwowego, ma działanie bardzo zbliżone do amfetaminy,
- – TFMPP – substancja psychoaktywna z grupy pochodnych piperazyny, ma działanie stymulujące,
- – susz roślinny (mieszanki ziół),
- – szałwia wieszcza – meksykańska roślina, która wywołuje halucynacje,
- – fly agaric – muchomory czerwony i plamiasty, powodujące stan odurzenia i halucynacje,
- – kratom – drzewo liściaste zawierające mitragynę, ma działanie stymulujące i depresyjne.
Jak działają dopalacze?
Dopalacze, podobnie jak inne substancje psychoaktywne, mogą doprowadzić do utraty zdrowia lub nawet życia. W zależności od tego, jak podatny jest na nie organizm, mogą spowodować:
- – zawroty lub bóle głowy,
- – nudności,
- – stany lękowe,
- – kłopoty ze snem,
- – drgawki,
- – problemy z oddychaniem,
- – ataki szału,
- – znużenie,
- – urojenia,
- – nadmierne pocenie się,
- – wymioty lub biegunkę,
- – śpiączkę,
- – wysoką gorączkę,
- – brązowe palmy na skórze.
17 lat – średni wiek styczności z dopalaczami
Między kwietniem 2013 a czerwcem 2015 przeprowadzono badanie w ramach międzynarodowego projektu: I-TREND (Internet tools for research in Europe on new drugs), w którym wzięło udział 1385 osób. 88 proc. stanowiły osoby poniżej 25 lat. Na podstawie badania ustalono, że pierwsza styczność z dopalaczami przypada na wiek ok. 17 lat, choć również młodsze dzieci, z gimnazjum, świetnie „orientują się” w tych środkach i nierzadko mają już za sobą doświadczenie w tym zakresie. Dopalacze biorą gównie młodzi mieszkańcy dużych miast, będący na utrzymaniu rodziców, uczący się jeszcze, studiujący lub na początku kariery zawodowej. Ich ofiarą są często również osoby, które nie mogą znaleźć pracy. Po tego typu używki chętniej sięgają osoby, które mają już doświadczenie z alkoholem, tytoniem lub narkotykami. Dopalacze najczęściej dostali lub kupowali od znajomych, rzadziej korzystali z oferty sklepów internetowych. Mniej podatna na eksperymentowanie z dopalaczami jest młodzież, która angażuje się w praktyki religijne oraz ta, która pochodzi z domów, gdzie oboje rodzice są na miejscu codziennie, a nie np. na wyjazdach zarobkowych.
Dla relaksu i tworzenia więzi społecznych
Po dopalacze młodzież najczęściej sięga w towarzystwie, często w domu. Chce w ten sposób nawiązać lub podtrzymać więzi z rówieśnikami, zrelaksować się, odurzyć. Nierzadko młodzi ludzie robią to też z chęci zmiany postrzegania rzeczywistości.
Uzależnia nie tylko sama używka, ale i stan emocjonalny, który się dzięki niej uzyskuje. Dlatego tak chętnie sięgamy po coś, co poprawi naszą pamięć, pozwoli osiągnąć lepsze wyniki w sporcie itd. Rodzice nawet nie zdają sobie sprawy, że składniki zawarte w dopalaczach często występują również np. w batonikach czy napojach energetycznych. Te ostatnie zawierają np. guaranę, która pobudza i zwiększa sprawność seksualną, ale jej nadmiar doprowadza do bezsenności, zaburzeń lękowych i depresji. Warto więc przeglądać listę składników, zanim jakiś produkt kupimy naszemu dziecku.
